Romam proficiscamur!

Diese Inschrift sieht man an der Hauptfassade der Peterskirche:

IN HONOREM PRINCIPIS APOST(olorum) PAULUS V BURGHESIUS ROMANUS

Am Pantheon kann man an der Vorhalle lesen:

COS.=  Konsul, F. = Filius

L = Lucii

M. AGRIPPA.L.F.COS.TERTIUM.FECIT

Übung für die SA:

Ein Bericht über die Ereignisse rund um die Gründung der Stadt Rom:

Quoniam gemini essent, Palatium Romulus, Remus Aventinum ad inaugurandum templa capiunt.

Priori Remo augurium venisse dicitur, sex voltures, cum duplex numerus Romulo se ostendisset, 

Ffama est ludibrio fratris Remum novos transiluisse muros; inde ab irato Romulo, cum verbis quoque increpitans adiecisset, "Sic deinde, quicumque alius transiliet moenia mea," interfectum esse. Ita solus potitus imperio Romulus; condita urbs conditoris nomine appellata est.

Grammatik für die SA:

Partizipium coniunctum, indir. Fragesatz, Deponentia.

Hausübung, 7.5.2013

De Plinii amore Calpurniae

In epistula a Plino scripta legere possumus, quanto amore uxoris Plinius affectus sit. Nam se uxorem abesse non solitum esse scribit. Interdiu et nocte se ad diaetam venire et in imagine Calpurniae morari demonstrat. Plinius uxorem mox domum reversuram esse sperat.

Hausübung, 7.5.2013

De Plinii amore Calpurniae

In epistula a Plino scripta legere possumus, quanto amore uxoris Plinius affectus sit. Nam se uxorem abesse non solitum esse scribit. Interdiu et nocte se ad diaetam venire et in imagine Calpurniae morari demonstrat. Plinius uxorem mox domum reversuram esse sperat.

Hausübung, 2.5.2013

De Catullo a Lesbia laeso

In carminibus pulchris Catullus se a Lesbia relictum esse demonstrat. Quae olim se poetam solum amare dixit et se nulli nubere malle confirmavit. Tum autem multis diebus peractis puella mobilis Catullum reliquisse dicitur. Itaque  poeta magnis doloribus affectus omnia, quae femina dixisset, in aqua et vento scribena esse putavit. Ab Lesbia relictus poeta tamen se impensius amare scribit.

Hausübung, 25.4.2013

Catullus, ille poeta nobilissimus, pulcherrimis carminibus suum amorem Lesbiae CXVI  descripsit. In illo carmine in schola lecto se ipsum monuit, ut ineptire desineret. Quae res poetae magno dolori est. Nam maximo gaudio afficiebatur, cum ventitabat, quo illa volebat. Quo tempore Catullus sibi soles candidos fulsisse arbitratus est. Sed nunc Catullum ab ea relictum esse videmus.

Hausübung, 22.4.2013

Cum Penelope nesciret, ubi Ulixes esset, Telemachum filium ad Nestorem misit, ut de fato patris aliquid novi cognosceret. Cui senior vir Ulixem nocte in castra Troianorum invasisse rettulit. Qui adiutus ab uno tamen tot viros mactavisse ausus esse dicitur. Quibus rebus auditis Penelope se solam esse questa est. Ulixem, coniugem eius, vicesimo anno denique domum revenisse scimus.

Hausübung, 18.4.2013

Quid de Penelope notum sit (narratur)

Bello Troiano finito omnes fere Graeci magna praeda conferti in patriam redisse dicuntur. Ulixi autem filio Neptuni dei uno oculo privato in Ithacam insulam redire non licuit. Cui multa pericula subeunda fuisse constat. Penelope autem, cara uxor eius, reditum coniugis exspectans nuntios ad omnes duces Graecorum misit, ut multas res cognosceret. Nam altaria fumantia et barbara praeda ad deos posita viderat. Speravit Ulixem mox reversurum esse.

Für die SA am Dienstag sind die Vokabel folgender Lektionen aus MIR (Medias in res) hilfreich:

11, 3, 8, 25, 35, 29, 17, 31,

Wer zusätzlich noch etwas üben möchte, übersetze folgenden Text:

Königin Niobe hat die Göttin Latona verspottet. Nachdem diese nun alle Kinder Niobes mit Pfeilen durchbohrt hat und auch den Ehegatten getötet hat, widmet sie sich schließlich Niobe selbst und verwandelt sie:

Hausübung, 12.3.2013

Iupiter beschließt, die Menschen durch eine große Flut zu vernichten:

iamque mare et tellus nullum discrimen habebant:       tellus,uris f. Erde

omnia pontus erant, deerant quoque litora ponto.

Occupat hic collem, cumba sedet alter adunca            cumba.ae Boot

et ducit remos illic, ubi nuper arabat.

Hausübung (15.1.2013)

Auch in Lilybaeum gibt es für Verres reiche Beute:

Diodorus Lilybaei multos iam annos habitat, homo et domi nobilis et propter virtutem splendidus et gratiosus. De hoc Verri dicitur habere eum pocula aurea quaedam, Mentoris manu summo artificio facta. Quod iste ubi audivit, sic cupiditate inflammatus est non solum inspiciendi verum etiam auferendi, ut Diodorum ad se vocaret ac posceret. Ille Lilybaei ea se non habere, Melitae apud quendam propinquum suum reliquisse. (65 Wörter)

Lilybaeum,i     Lilybaeum (Stadt auf Sizilien)

Melita,ae         Malta

Lösung HIER (morgen)

Hausübung, 8.1.2013

Auch in Syrakus gibt es einiges zu rauben:

Ea tanta est urbs, ut ex quattuor urbibus maximis constare dicatur;  in qua domus est, quae Hieronis regis fuit.  In ea sunt aedes sacrae complures, sed duae Dianae et altera, quae fuit ante istius adventum ornatissima, Minervae. In hac insula extrema est fons aquae dulcis, cui nomen Arethusa est, incredibili magnitudine, plenissimus piscium,

Hausübung (29.11.2012)

Exire ex urbe iubet consul hostem. interogas me, num in exilium? non iubeo, sed, si me consulis, suaedeo. quid est enim, Catilina, quod te iam in hac urbe delectare possit? in qua nemo est extra iastam coniurationem perditorum hominum, qui te non metuat, nemo, qui te non oderit. Quod dedecus privatarum rerum non haeret in fama? Quod facinus a manibus umquam tuis afuit?

Übersetze folgende Formen:

abutemini, videras, vivebant, egistis, vitabitis, capiemus.

Hausübung (27.11.2012)

Sallust berichtet über die Zustände in Afrika nach dem Sieg über die Karthager:

Bellum scripturus sum, quod populus Romanus cum Iugurtha rege Numidarum gessit. Bello Punico secundo Masinissa rex Numidarum in amicitiam receptus a P. Scipione multa et praeclara rei militaris facinora fecerat. Ob quae victis Carthaginiensibus populus Romanus, quascumque urbes et agros manu ceperat regi dono dedit. Igitur amicitia Masinissae bona atque honesta nobis permansit. Sed imperi vitaeque eius finis idem fuit. Dein Micipsa filius regnum solus obtinuit.

Hausübung (Übung für die SA) - 13.11.2012)

Canis Oves Occidens

Pastor quidam cani oves suas dederat  ad custodiendum, optimis illum pascens cibis. At ille saepe aliquam ovem occidebat. Quod cum pastor animadvertisset, canem capiens, eum volebat occidere. Cui canis “Quid me,” inquit, “perdere cupis? Sum unus ex domesticis tuis; interfice potius lupum, qui continue tuo insidiatur ovili.” “Immo,” inquit pastor, “te quam lupum morte dignum magis puto. Ille enim palam se meum hostem profitetur; tu vero sub amicitiae specie quotidie meum imminuis gregem.”

Hausübung (12.102012):

Lupus, Ovis et Leo

Lupus quondam ovem medio de grege raptam domum ferebat. Cui occurens leo illam vi extorsit. Ac lupus stans procul clamavit: "Contra ius mihi mea abstulisti." Quo delectatus leo lupo respondit non sine ludibrio: "Iure enim tibi erat ab amicis data?"

Hausübung (8.11.2012):

de vulpe et umbra lunae 

Vulpes quaedam  nocte ambulavit secus fluvium, viditque umbram Lunae in aquis apparere, et caesum esse putavit. Coepit igitur aquam lambere, sperans quod, exhausto flumine, fundus arefactus caseum sibi reservaret. Sic igitur non cessavit, donec se ipsum lambendo suffocavit.
Moralitas: Sic cupidus omnis tanto labore lucro insistit, quod (=dass) se ipsum ante tempus perdit.

lucro insistere      Gewinn verfolgen

Hausübung (30.10.2012) bis Donnerstag:

Leo et Tauri Duo
In duos tauros leo faciebat impetum, lautas sibi epulas quaerens. Illi, coniunctis viribus, opponunt cornua, medios ne irruere possit leo. Duobus ergo impar leo viribus, dolo agere coepit, sicque est allocutus alterum, “Amicum tuum si prodideris mihi, incolumem hinc ego te dimittam.” Qua usus fraude, facili utrumque necavit negotio.

Pensum parvum pro discipulis caris! (25.20.2012)

Martial, ep. I, 21

Basia das aliis, aliis das, Postume, dextram.
     Dicis 'Utrum mavis? elige!' Malo manum.

dextra (manus)  rechte Hand

Hausübung (23.10.2012)

Fortsetzung:

Et, afferens ligna, de nocte posuit illa et disposuit circa ursum ubi erat relegatus. Et, igne apposito, combussit eum, qui primo parvi pendebat¹, quidquid² ei simia viribus facere poterat. Multi servi laesi aliquando dominos suos occiderunt vel domos eorum incenderunt.

¹parvi pendere                 gering schätzen, ²quidquid         alles, was

Hausübung (22.10.2012)

Simia et Ursus

Simia, quae valde prae omnibus animalibus fetum suum diligit, aliquando fetum suum in brachiis tenens ostendebat urso. At ille, irruens in simiam, fetum rapuit et devoravit. Simia vero, supra modum dolens, coepit cogitare quomodo posset se vindicare.

Hausübung (18.12.2012)

Lupi et Canes

Lupi canibus olim dixerunt: "Nos  in libertate vivimus, vos hominibus subiecti et servi, verberibus obnoxii, vinculis ad collum pressi, et custodiendis gregibus addicti (vivitis); cum vero (homines) cibum sumunt, vobis ossa tantum obiiciunt. Quapropter si nostra vobis amicitia grata est, greges omnes in nostram potestatem tradite omniaque communia erunt, atque nobiscum ad satietatem vescemini.” His dictis paruerunt canes, sed vix in speluncam cum lupis ingressi statim ab ipsis dilacerati sunt.

Hausübung (16.10.2012)

Cui (=vulpi) totum,ut evenerat, est monstratum ex ordine. Tunc vulpis: De hac causa iudicare per auditum ignoro, nisi, qualiter inter vos primum fuerit, ad oculum videro. Religatur iterum serpens ut prius. Modo, inquit vulpis, o serpens, si potes evadere, discede! Et tu, o homo, de solvendo serpente noli laborare! Nonne legisti, quod, qui pendulum solverit, super illum ruina erit?

Hausübung (9.10.2012)

V. Exemplum de homine et serpente.

Transiens quidam (homo) per silvam invenit serpentem a pastoribus extentum et stipitibus alligatum. Quem mox solutum calefacere curavit. Calefactus serpens circa foventem serpere coepit et tandem ligatum grave strinxit. Tunc homo: Quid, inquit, facis? Cur malum pro bono reddis? Naturam meam, dixit serpens, facio. Bonum, ait ille, tibi feci, et illud malo mihi solvis? Illis sic contendentibus vocata est inter eos ad iudicium vulpis.

Hausübung (8.10.2012)

DE HYDRO ET COCODRILLO

Quoddam animal dicitur Hydrus, et involuit se luto, ut melius possit labi, et tandem intrat in os Cocodrilli, quando dormit, et intrat [in] ventrem et mordet cor. Et sic perimit Cocodrillum.

Hausübung (2.10.2012)

CANES FAMELICI

Stultum consilium non modo effectu caret,
sed ad perniciem quoque mortales devocat.
Corium depressum in fluvio viderunt canes.
Id ut comesse extractum possent facilius,
aquam coepere ebibere: sed rupti prius
periere quam, quod petierant, contingerent.

Angaben:

careo + Abl.!

corium.i             Haut

coepere = coeperunt

periere = perierunt

prius  ..... quam     früher ....als

contingo 3        erreichen

Kurze Hausübung (1.10.2012):

DE AQUILA.
Aquila, quando habet pullos, erigit capita ad solem. Pullum, qui  intuetur solem, conservat et nutrit; illum, qui solem non potest respicere, extra nidum proicit.
Sic Dominus habet pullos in Ecclesia: illos, qui sciunt Deum nutrit et conservat; illos, qui nesciunt conspicere nisi (=außer) terrena. proicit in tenebras exteriores (=größte).

Späte Hausübung (27.9.2012):

Illa vero contra suas proponit iniurias. Et ait Leo : Iustior quidem, ut mihi videtur, est causa Vulpeculae et vera sunt forsan quae loquitur; sed mendacia Lupi maioris sunt auctoritatis quam veritas Vulpeculae.
Moralitas. Sic qui mendaciis est assuetus, si aliquando vera loquatur, sibi non creditur.

Hausübung, 25.9.2012

de lupo et vulpe

Inter Lupum et Vulpeculam graves sunt ortae discordiae, et hoc malum adeo invaluit, ut nullo modo concordare possent. Sed asstabant aliquando coram iudice Leone, qui rex bestiarum est, ubi Lupus causatus est Vulpeculam, probabiles asserens causas, quibus adversus Vulpeculam iuste deberet irasci.

Die nächste Hausübung bringt das Ende der Fabel.